Zrozumienie, a nie obwinianie: Zaburzenia osobowości a uzależnienie

Na rozwój zaburzeń związanych z używaniem substancji wpływa wiele czynników. Wśród tych elementów często obserwujemy zaburzenia osobowości - między innymi narcyzm, borderline, histrioniczne lub antyspołeczne. Chociaż te zaburzenia osobowości nie są przyczyną uzależnienia, mogą podsycać proces uzależnienia, ponieważ ludzie często sięgają po alkohol i narkotyki, aby złagodzić negatywne objawy związane z tymi zaburzeniami.

Narcyzm, borderline, histrioniczne i antyspołeczne zaburzenia osobowości rozwijają się zazwyczaj wtedy, gdy osoba unika emocji i nie jest w stanie poradzić sobie z niewygodnymi uczuciami. Mózg stopniowo ulega uszkodzeniu i nie reguluje już emocji. Osoba może sięgnąć po narkotyki, alkohol lub inne zachowania (np. seks, gry wideo, jedzenie), aby poradzić sobie z tym deficytem emocjonalnym. W miarę dalszego samoleczenia się substancjami uzależnienie postępuje, a zachowanie prowadzi do szkodliwych konsekwencji - niezdolności do utrzymania zdrowego związku, kłamstwa, oszustwa, kradzieży, wyłudzania pieniędzy, manipulacji, przemocy lub ogólnego samookaleczenia.

Badania wykazują, że traumatyczne przeżycia z dzieciństwa mogą odgrywać istotną rolę w rozwoju zaburzeń osobowości. Zachowania te mogły pomóc w przetrwaniu w trudnym środowisku, ale przekształciły się w siłę destrukcyjną. Trauma odzwierciedla szeroki zakres doświadczeń, takich jak dorastanie z rodzicem alkoholikiem lub doświadczanie przemocy emocjonalnej, fizycznej lub seksualnej.

W przypadku pacjentów z tymi zaburzeniami bardzo ważne jest, aby w ramach kompleksowego planu leczenia zająć się związanymi z nimi zachowaniami. Podobnie jak w przypadku wszystkich zaburzeń zdrowia psychicznego i używania substancji, personel medyczny i psychiatryczny musi być od samego początku włączony do zespołu zajmującego się leczeniem klinicznym, aby obserwować zachowanie, zbierać wywiad od pacjenta i jego bliskich oraz przeprowadzać testy. Prawidłowa diagnoza jest kluczem do opracowania dostosowanego do potrzeb planu leczenia choroby, uwzględniającego strategie modyfikacji zachowań, które dotyczą zaburzeń osobowości.

Sprawdź także: Czym jest choroba alkoholowa?

Ważne jest, aby osoby, u których zdiagnozowano zaburzenia osobowości lub które przejawiają cechy tych zaburzeń, unikały obwiniania, zawstydzania, etykietowania lub stygmatyzowania siebie i szukały odpowiedniego leczenia. Członkowie rodziny, którzy obserwują u siebie te cechy, również powinni uważać, aby nie obwiniać, nie zawstydzać, nie etykietować i nie stygmatyzować swoich bliskich. Osoby i rodziny muszą również uzyskać informacje na temat zaburzeń osobowości z zaufanego i kompetentnego źródła. W popkulturze krąży wiele błędnych wyobrażeń na temat zaburzeń osobowości, takich jak narcyzm.

Osoby mogą wykazywać cechy tych zaburzeń, nie spełniając kryteriów diagnozy, dlatego należy skupić się na radzeniu sobie z cechami i wynikającymi z nich zachowaniami, z diagnozą lub bez niej - nie jest tak ważne, czy dana osoba akceptuje etykietę lub diagnozę, jak leczenie zachowań i leżących u ich podstaw problemów.

Rodzinom może być trudno zaakceptować fakt, że - podobnie jak w przypadku zaburzeń używania substancji - na zaburzenia osobowości nie ma lekarstwa. Są one jednak uleczalne, a leczenie może przynieść pozytywne rezultaty. Członkowie rodziny mogą wypracować zdrowe narzędzia radzenia sobie oraz stworzyć strukturę i granice, aby dbać o siebie i rozliczać osoby w trakcie leczenia.

Diagnoza zaburzeń osobowości nie powinna być traktowana jako usprawiedliwienie dla dysfunkcyjnych zachowań. Jest to raczej szansa dla pacjenta i jego rodziny na zrozumienie źródła zaburzeń związanych z używaniem substancji i rozpoczęcie procesu opracowywania strategii wspierających ogólny dobrostan. Podobnie jak w przypadku wszystkich problemów zdrowia psychicznego, zaburzeń osobowości i używania substancji, wyniki leczenia są najlepsze, gdy rodziny są edukowane i zaangażowane w proces terapeutyczny.

Ostatecznie osoby z zaburzeniami osobowości będą potrzebowały stałego wsparcia w tych kwestiach, także poza leczeniem stacjonarnym. Od wczesnego dzieciństwa zachowania te były głęboko zakorzenione w ich mózgu i wymagają codziennego radzenia sobie z nimi. Na koniec pozostaje nadzieja. Zachęcamy do skupienia się na postępach, a nie na perfekcji. Dzięki odpowiednim wskazówkom i strategiom zmiany zachowania, osoby z zaburzeniami osobowości mogą prowadzić satysfakcjonujące życie.